Wachten, kijken en luisteren, daaruit bestaat mijn leven.
Het is nog vroeg, de dag begint zoals alle andere. De eerste caissières komen binnen en de verkoper van de Daklozenkrant staat op zijn post. Mona moppert, zoals gewoonlijk, als ze mij en de andere scanners in het paneel plaatst: ‘Niets meer aan tegenwoordig. Vroeger was het gezellig bij de kassa; nu lopen ze ons met de karren voorbij. Haast, altijd haast.'
Nog even en dan komen ook de eerste klanten binnen. Zij rennen langs de schappen om snel hun mandje te vullen. Meestal mannen, strak in het pak.
Straks komen de moeders die hun kinderen naar school hebben gebracht.
Daar schuifelt mevrouw X-zo noem ik haar maar-naar binnen. Ze scant haar kaart en mijn display licht op en ik mag haar begeleiden. Ze kijkt alleen maar in de onderste schappen, pakt af en toe iets om het vervolgens terug te leggen. Lang staat ze stil bij de vleeswaren. Als niemand oplet, pakt ze snel een plakje worst. Verlekkerd kijkt ze naar de verse groenten in rood, oranje en groen, maar ze koopt niets. Ik ben pas nodig bij de kortingsbak waar ze een potje doperwten en een blik knakworsten scant. Bij de broodafdeling vraagt ze of er nog oud brood over is. Dan vertrekt ze weer. Ik noem dat altijd de eenzame karretjes. Er zal vast niemand met haar mee-eten vanavond.
Ik ben weer terug bij af: wachten op mijn volgende klant. Het duurt lang deze keer. Tijdens het wachten observeer ik: daar loopt een moeder met achter haar een luid protesterende peuter. Ze maant hem een zak met snoep terug te leggen. Het kind weigert. Bij de groenteafdeling hoor ik haar onderhandelen:
‘Wat gaan we eten vanavond: worteltjes of broccoli?'
‘Ik wil patat.'
‘Nee, dat is niet gezond.'
‘Ik lust geen gezond, ik wil patat.'
‘Als je worteltjes kiest, koop ik de zak snoep. '
‘Dan wil ik nú een snoepje!'
...
Ik word zo moe van dit soort moeders. Elke dag komen er wel een paar met hun jengelende kinderen. Eigenlijk ben ik mijn hele bestaan beu: de hele dag langs streepjescodes piepen en steeds weer dezelfde mensen zien met volle overladen karren en andere met halflege karren. Ik zal mijn collega-scanners vast niet meekrijgen, maar ik ga in staking. En wonderbaarlijk: ik zie opeens dat mijn display paars kleurt. Geen idee wat dit betekent. Nu maar hopen dat ik snel aan de beurt ben voor een winkelronde.
Een ouder echtpaar met een kar lege tassen stopt en scant de bonuskaart. En ja, ik gloei en mag met hen mee.
‘Nee, Frits, we hebben geen koekjes nodig. Daar word je alleen maar dik van.'
‘Ach mens, zeur niet zo.'
‘Nee, ook geen chocoladevla'
‘Je weet toch dat we alleen maar biologische kip eten? Leg deze terug.'
‘Thea, als je nog één keer commentaar levert, ben ik weg en doe je de boodschappen maar alleen.'
Ik kijk werkeloos toe, want er ligt nog niets in de kar. Als zijn vrouw even niet kijkt, scant Frits snel een pak gevulde koeken.
Plotseling gebeurt het: de supermarkt kleurt afwisselend paars of oranje, in plaats van het eentonige gepiep komt er een vrolijk wijsje uit mijn buik. De caissières stoppen met hun werk en dansen de winkel door. Thea laat van schrik het pak biologische pasta op de grond vallen en springt een halve meter de lucht in. Frits bijt in een koek. Moeder en peuter eten samen swingend rauwe broccoli. Vrolijkheid alom, vooral op de afdeling gebak, waar de bussen met spuitslagroom vanzelf de taarten versieren. De flessen cola springen open en overal liggen gekleurde smarties. De verkoper van de Daklozenkrant komt binnen en begint midden in het tumult te roepen: ‘Wie wil er een gratis krant?’ Tientallen handen van mensen die er nooit een kopen gaan omhoog.
‘Vandaag is het feest,’ schalt het uit de luidprekers.
Ik denk aan mevrouw X in haar eenzame huis en verlaat het feestgedruis. Niemand die me ziet. Ik huppel onder benen door, spring af en toe over mensen heen en eindig ik precies voor haar deur. Door het raam zie ik haar zitten aan een ronde tafel achter een bord met doperwten en knakworsten. Als ze me ziet, begint ze te huilen:
‘Nee, niet weer die scanner. Ik wil niet meer denken aan boodschappen doen: kijken naar lekkers en niets kunnen kopen.’
‘Kom mee,’ fluister ik, maar ze lijkt me niet te horen.
Ze probeert me weg te gooien, maar als ze me aanraakt, krijgt de kamer een gouden gloed. Ik voel hoe ze als een magneet naar me toetrekt en samen verlaten we het huis richting supermarkt.
Het feest is nog in volle gang als we arriveren. Mevrouw X begint spontaan te dansen langs de schappen en voor het eerst zie ik haar met glanzende ogen omhoogkijken naar de luxeproducten.
‘Laadt de karren bomvol,’ schalt nogmaals de luidspreker, ‘alles is voor niets vandaag.’
Het grote graaien begint. Mevrouw X weet niet waar ze beginnen moet en kijkt toe hoe de anderen hun karren vullen. Iets anders is ze niet gewend. Dan hoort ze een stem:
‘Zal ik uw kar vullen?’ Het is Frits. ‘Zeg maar wat u wilt en anders bedenk ik het voor u.’ Hij kiest de meest exquise groentes, glanzende karbonades, vers tijgerbrood, chocoladepasta, fonkelende wijnen en samen lopen ze naar buiten.
‘Kom je bij mij eten vandaag?’ vraagt mevrouw X
‘Heel graag! Ik heet Frits en hoe heet jij?’
‘Ik heet Antoinette.’
‘Een prachtige naam voor een wondermooie vrouw.”
Ik kijk ze na tot ze om de hoek verdwenen zijn.
Ik hang weer op mijn plek in het paneel. Er is niets meer waar te nemen van het feest. Als vanouds zitten de caissières op hun plek. En even, heel even denk ik dat ik alles maar gedroomd heb. Maar scanners dromen niet. Toch?
Nel Goudriaan 30 september 2016
